Jump to content

Mao Ce Duni

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
(Përcjellë nga Mao Zedong)
Mao Ce Duni
毛泽东
Kryetar i Partisë Komuniste të Kinës
Në detyrë
20 mars 1943 – 9 shtator 1976
Paraprirë ngaZhang Wentian (si Sekretar i Përgjitshëm)
Pasuar ngaHua Guofeng
President i Republikës Popullore të Kinës
Në detyrë
8 shtator 1954 – 9 shtator 1976
Pasuar ngaHua Guofeng
Të dhëna vetjake
U lind më26 dhjetor 1893
Shaoshan, Hunan, Perandoria Qing
Vdiq më9 shtator 1976 (82 vjet)
Pekin, Republika Popullore e Kinës
Shkaku i vdekjesSulm në zemër
Partia politikePartia Komuniste e Kinës (1921–1976)
Lidhjet e tjera
politike
Kuomintang (1925–1926)
Bashkëshortja/etLuo Yixiu (m. 1907; vdiq më 1910)​
Yang Kaihui (m. 1920; vdiq më 1930)​
He Zizhen ​(m. 1928; div. 1937)​
Jiang Qing (m. 1938)
Fëmijët10, përfshirë:
Mao Anying
Mao Anqing
Mao Anlong
Yang Yuehua
Li Min
Li Na
Prindër(it)Mao Yichang (babai)
Wen Qimei (nëna)
ShkollimiUniversiteti i Parë Normal i Hunan
Nënshkrimi

Mao Zedong, shqipëruar Mao Ce Dun, (kinezisht: 毛澤東 / 毛泽东, Máo Zédōng, W.-G. Mao Tsê-tung ose Mao Tse-tung), 26 dhjetor 1893 - 9 shtator 1976) ishte një revolucionar komunist kinez i cili ishte babai themelues i Republikës Popullore të Kinës (PRC), të cilën ai e drejtoi si kryetar i Partisë Komuniste të Kinës (PK e Kinës) nga themelimi i saj në vitin 1949 deri në vdekjen e tij në 1976. Ideologjikisht një Marksist-Leninist, teoritë, strategjitë ushtarake dhe politikat e tij njihen së bashku si Maoizëm.

Mao ishte djali i një fshatari të begatë në Shaoshan, Hunan. Ai kishte një perspektivë nacionaliste kineze dhe anti-imperialiste në fillim të jetës së tij dhe u ndikua veçanërisht nga ngjarjet e Revolucionit Xinhai të vitit 1911 dhe Lëvizjes së Katër Majit 1919. Ai më vonë miratoi Marksizëm-Leninizmin ndërsa punonte në Universitetin e Pekinit, dhe u bë një anëtar themelues i Partisë Komuniste të Kinës.

Më 1 tetor 1949, Mao shpalli themelimin e Republikës Popullore të Kinës, një shtet me një parti të kontrolluar nga PK e Kinës.

Nga viti 1953–1958, Mao luajti një rol të rëndësishëm në zbatimin e ekonomisë së planifikuar në Kinë, ndërtimin e Kushtetutës së parë të Republikës Popullore të Kinës, nisjen e programit të industrializimit dhe fillimin e projektit "Dy bomba, Një satelitë". Në vitet 1955–1957, Mao nisi Lëvizjen Sufan dhe Fushatën Anti-Djathtiste, me të paktën 550,000 njerëz të persekutuar në këtë të fundit, shumica e të cilëve ishin intelektualë dhe disidentë. Në vitin 1958, ai nisi Hapin e Madh Përpara që synonte të shndërronte me shpejtësi ekonominë e Kinës nga agrareindustriale, e cila çoi në urinë më vdekjeprurëse në histori dhe vdekjet e 20–46 milion njerëzve midis 1958 dhe 1962. Në vitin 1963, Mao nisi Lëvizjen Socialiste të Edukimit, dhe në 1966 ai inicioi Revolucionin Kulturor, një program për të hequr elementët "kundër-revolucionarë" në shoqërinë kineze i cili zgjati 10 vjet dhe u shënua nga lufta e dhunshme e klasave, shkatërrimi i përhapur i objekteve kulturore dhe një ngritje e paparë e kultit të individit të Mao Zedong. Dhjetëra miliona njerëz u persekutuan gjatë Revolucionit, ndërsa numri i vlerësuar i vdekjeve varion nga qindra mijëra në miliona, përfshirë Liu Shaoqi, presidenti i dytë i Republikës Popullore e Kinës. Pas viteve të shëndetit të keq, Mao pësoi një seri sulmesh në zemër më 1976 dhe vdiq në moshën 82 vjeç. Gjatë epokës së Mao, popullsia e Kinës u rrit nga rreth 550 milion në mbi 900 milion ndërsa qeveria nuk zbatoi me përpikëri politikën e saj të planifikimit familjar, duke detyruar pasardhësit e Maos si Deng Xiaoping të ndërmarrin politika më të rrepta për të përballuar krizën e mbipopullimit.